Arcadië, cocreatief kunstproject van GC De Linde tussen zorg en cultuur

GC De Linde in Haren werkt al jaren samen met verschillende voorzieningen voor mensen met een mentale beperking rond cultuurbeleving. De regionale werking theAter+ neemt drempels weg zodat mensen uit verschillende voorzieningen elkaar ontmoeten, cultuur beleven en creëren. Met aandacht voor het groepsgevoel en het versterken van de vaardigheden.

Een hoogtepunt is het gezamenlijk creëren van theatervoorstellingen door deelnemers uit de voorzieningen. De artistieke samenwerking levert naast projectmatige ook structurele resultaten op voor de deelnemers, de voorzieningen en het gemeenschapscentrum.

Arcadië toont mensen in hun schoonheid en kracht

Het kunstproject Arcadië toont mensen zoals zij willen zijn en gezien worden. Het is een cocreatie tussen cultuur en zorgpartners met De Ark (Brussel), Ons Tehuis Brabant (Kampenhout), De Klink (Diegem) en GC De Linde Brussel. Kunstenares en actrice Dolores Bouckaert ging met negen personen individueel aan het werk en koppelde hen vervolgens op basis van hun ambitie met andere kunstenaars. O.a. Jasper Steverlinck, Anemone Valcke, Kris De Witte, Murielle Scherre en Stephan Van Uytvanck sprongen mee op de kar. Er werden juist mensen benaderd die zich minder betrokken voelen bij de groepsvoorstelling van theAter+. Dat zorgde voor een intensief proces. De afsluiter was een warm, eclectisch toonmoment. Het zette de eigenheid van elk creatieproces en elke persoon extra in de verf. 

“Het gaat om meer dan het podiumgebeuren. In huis is er aandacht voor elkaar opvangen. Er zijn voor elkaar.”

De mensen kennen intussen het GC. Dit was het derde project. Hoewel het niet zonder inspanning tot stand kwam, wordt het nu bijna als vanzelfsprekend beschouwd. In het begin moest Jan Op De Locht regelmatig opnieuw verdedigen waarom die projecten van belang zijn. Nu is het bestuur helemaal mee. Ze houden bijvoorbeeld het centrum drie weken vrij voor dit project. Het team let er nu altijd op dat er een permanente rolstoeltoegang is, dat iedereen hartelijk wordt ontvangen, vragen kan stellen en zichzelf kan zijn.  

In het begin nam Jan al deze taken bovenop zijn basisverantwoordelijkheden als lokale cultuurwerker. Nu zijn ze echter geïntegreerd in de dagelijkse werking. Toch is het wat betreft financiële middelen een ander verhaal. Momenteel zijn ze afhankelijk van projectfinanciering, wat betekent dat ze telkens moeten wachten op een vervolg. Bovendien ontbreekt het aan middelen om de nazorg van de projecten te voorzien en de resultaten op het gebied van beeldende kunst of literatuur ruimer te delen met een publiek.

Van projectmatig naar geïntegreerd werken

Jan zorgde voor regelmatige afstemming tussen de artistieke coördinatoren en de begeleiders van de voorzieningen binnen de projecten. Door kennis en ervaring te delen, samen te werken met het centrum en de voorzieningen, en contacten te leggen, creëerde hij een sterke betrokkenheid en een effectieve samenwerking.

Tegelijkertijd hebben de projecten gezorgd voor een structurele samenwerking. Mensen uit de voorzieningen zijn altijd welkom. Ze worden regelmatig uitgenodigd voor voorstellingen, waardoor een divers publiek ontstaat. Bovendien krijgen ze de kans om zelf voorstellingen te programmeren. GC De Linde heeft een bewuste keuze gemaakt voor een gevarieerd dagprogramma (met familie- en schoolvoorstellingen) dat altijd is afgestemd op een inclusief publiek. Dit maakt het voor mensen uit voorzieningen makkelijker om naar De Linde te komen. Daarnaast geeft het GC ook prioriteit aan mensen die om financiële of mobiliteitsredenen minder toegang hebben tot cultuur.

GC De Linde interviewde Jan Op De Locht, coördinator van theAter+, en Dolores Bouckaert, artistiek coördinator van Arcadië. Terwijl Jan de totstandkoming van de projecten met de partners bespreekt, deelt Dolores meer details over wat er plaatsvond bij Arcadië.

Benieuwd naar de volledige interviews met Dolores Bouckaert en Jan De Locht? Via de links in de bijlage hieronder lees je meer over het project. 

“Dolores haar creatieve inbreng was om (…) samen met hen te zoeken naar wat hun kracht is, ze dan te linken aan iemand die dit nog kon versterken en hen uiteindelijk grotendeels de regie zelf in handen geven. (…) Dolores maakt dus kennis met de wereld van de zorg. De deelnemers leren hoe hun talenten gebruiken als een kracht voor persoonlijke groei. De begeleiders leren soms nieuwe aspecten kennen van onze deelnemers, iets waar ze verder op kunnen bouwen.”
Interview Jan Op De Locht

“De kracht en de schoonheid om zo zuiver van mens te durven zijn, dat is wat zij mij toonden. En dat begint met respect, respect voor hen, respect voor mijzelf. Misschien is dat wel echt één van de bijzondere inzichten: zij hebben mij opnieuw naar mijzelf doen kijken op een respectvolle manier. Dat was ik een beetje kwijt. Het gaf me nieuwe inzichten over het begrip ‘ beperking’, iets wat mij door mijn wankele fysieke conditie uiteraard niet vreemd is. (…) Ik ben dankbaar dat dit project me werd aangeboden, op het juiste moment, een kantelpunt binnenin mijn traject als maker. Ik wil hen iets teruggeven, iets waar hun uniek-zijn reveleert: een lied, een boek, een voorstelling waarin zij centraal staan.”
Interview Dolores Bouckaert

Lees meer over samenwerkingen tussen kunst, welzijn en zorg in dit dossier.