Zorgzame buurten: minder mazen, meer net

In 2021 lanceerde Wouter Beke, Vlaams minister van Welzijn, een projectsubsidie voor Zorgzame buurten in Vlaanderen en Brussel. Lokale besturen en zorg- en welzijnsorganisaties worden uitgedaagd om hun sociaal beleid af te stemmen op het buurtniveau en het dichtbij bewoners te brengen. Inzetten op een sterk lokaal sociaal beleid is het vertrekpunt. Zorgzame buurten kunnen verbinding in buurten versterken en de kloof met professionele dienstverlening overbruggen.

Elke gemeente kent maatschappelijke pijnpunten zoals armoede en eenzaamheid. Hoe ga je aan de slag met die pijnpunten? Hoe doe je dat gericht en op een haalbare manier? Wat als er bovendien grote verschillen bestaan tussen de onderlinge buurten in je gemeente?

Zorg en sociale bescherming in balans

132 projecten in Vlaanderen en Brussel gingen aan de slag om van hun buurt een zorgzame buurt te maken. Een zorgzame buurt is een plaats waar mensen zich thuis voelen en kwaliteitsvol wonen, waar ontmoeting, oog voor elkaar en nabije hulp- en dienstverlening zorgen voor een warme leefomgeving.

De zorgzame buurt van morgen moet er prat op gaan dat ze alle bewoners meeneemt en dat de sociale bescherming voor iedereen gegarandeerd is. Minder sterke competenties en een wankele socio-economische positie verhogen het risico op kwetsbaarheid van meerdere groepen in onze samenleving. Alle bewoners in een kwetsbare positie meenemen in het verhaal van zorgzame én inclusieve buurten, ligt voor de hand. Het mag niet enkel gaan om zorg voor de chronisch zieke senior of de buurvrouw in een rolstoel. De net erkende asielzoeker en de alleenstaande moeder die leeft onder de armoede- grens, maken ook deel uit van een buurt. Verbondenheid en warme ontmoetingskansen in de buurt, springen in het oog. Maar zorg dragen met de buurt gaat niet alleen over warme solidariteit waarbij buren elkaar helpen met kleine praktische zaken of er voor elkaar zijn. De hoge verwachting naar burenhulp mag niet leiden tot besparingen op professionele zorg of financiële steun. De buurt is geen opvangnet voor een terugtredende verzorgingsstaat, maar net een versterking ervan. Ze voegt iets toe. Ook koude solidariteit, sociale zekerheid, is belang- rijk om mensen in een kwetsbare positie een zetje te geven op de sociale ladder. Zij moeten hun rechten kunnen realiseren. Bovendien blijft, in een bepaalde context, professionele inzet aangewezen om deze mensen te bereiken en te betrekken.

Een structureel armoedebeleid is noodzakelijk zodat mensen op een kwaliteitsvolle manier kunnen deel- nemen aan het dagelijks leven in de buurt. Betaalbaar wonen met een toereikend inkomen is daarvoor een belangrijke hefboom.

Minder mazen, meer net

SAAMO vertaalt de kenmerken van een zorgzame buurt in de beeldspraak ‘minder mazen, meer net’. Dat is het toekomstperspectief van zorgzame buurten. De doelen ‘minder mazen’ en ‘meer net’ staan elk
op zichzelf, maar zijn ook onlosmakelijk met elkaar verbonden.
‘Minder mazen’ zorgen voor een aanvaardbare levenskwaliteit voor iedereen. ‘Meer net’ zorgt ervoor dat alle mensen zich thuis voelen in hun buurt.

“Aan de schoolpoort blijven we met enkele moeders elke woensdagochtend even hangen. We praten over wat ons bezig houdt. Zo kwam ik te weten dat het OCMW me op weg kan helpen met de zorg voor mijn ziek kind en een tussenkomst in de schoolfactuur.”

Wil je meer weten over het waarom van Zorgzame Buurten? Lees erover in het Inspiratiekader bij de projectoproep.

Aanpak

Met het roer van 8 bouwstenen bepaal je de koers richting zorgzame buurten. 3 uitgangspunten, 3 principes en 3 rollen vormen het fundament van het referentiekader. Boeien die je helpen om te navigeren bij het realiseren van zorgzame buurten.

Wil je van jouw buurt een Zorgzame Buurt maken? Hier vind je materiaal en tips over de verschillende bouwstenen van Zorgzame Buurten zodat je zelf aan de slag kan gaan. Deze pagina wordt regelmatig aangevuld met nieuwe thema's, filmpjes en tools. Ga geregeld eens kijken!

Benieuwd naar hoe zorgzame buurten er in de praktijk uitzien en wat er allemaal bij komt kijken? Ga aan de slag met de online publicatie van SAAMO "Minder mazen, meer net.