Maak tijd vrij: een proefproject over jeugdhulp en jeugdwerk

De Ambrassade zoekt 10 steden en gemeenten die in een proeftuin willen stappen die jeugdhulp en jeugdwerk sterker met elkaar verbindt. Ook is de Ambrassade op zoek naar bestaande praktijken en expertise.

Plaatsing, langdurige opvang of leven in een voorziening heeft een ingrijpende impact op het leven van een jongere. Kinderen en jongeren komen (nood)gedwongen in residentiële voorzieningen terecht om hen te beschermen tijdens hun ontwikkeling, maar worden daardoor gehinderd in een ‘normaal’ leven. Zo blijkt uit het onderzoek Vrije tijd van jongeren in residentiële voorzieningen, persoonlijke ruimte of hulpverleningsruimte? uit 2016.

Net deze jongeren kunnen gebaat zijn bij een leuke, passende en uitdagende vrijetijdsbesteding. Meer nog, ze hebben er recht op! Van plezier en ontspanning, over het ontdekken en ontwikkelen van talenten en competenties naar het oefenen van sociale vaardigheden, groeien in vriendschappen of uitbouwen van een sociaal netwerk. Maar hun deelname aan jeugdwerk en ruimere vrijetijdsactiviteiten is beperkt. Er is zelden een structurele samenwerking met (jeugdwerk) organisaties.

Naar aanleiding van dit onderzoek lanceerden het departement Cultuur Jeugd Media en het Agentschap Jongerenwelzijn de mogelijkheid om in te tekenen op een proefproject om jeugdwerk- en vrijetijdsparticipatie van jongeren in voorzieningen te promoten via de lokale jeugddiensten. 

De Ambrassade tekende hierop in, met een project waarmee we aan de slag willen met de aanbevelingen uit het onderzoek, voor het jeugdwerk:

• Met de centrale plaats die contextbegeleiding inneemt in de jeugdzorg wordt ook de vrijetijdscontext van de jongere een interessante partner of actor die van betekenis kan zijn. Het jeugdwerk in het algemeen dient dan wel meer openheid aan de dag te leggen naar jongeren in voorzieningen, ook als dit maar een tijdelijke aansluiting zou betekenen en er geen regionale binding is.
• Lokale jeugdambtenaren kunnen hiertoe een proactieve houding aannemen door systematisch contact op te nemen en informatie te bezorgen aan de voorzieningen in de regio. Informatie over het jeugdwerk moet ook rechtstreeks bij de jongeren terechtkomen (bv. lokale jeugdwerkinitiatieven stellen zich voor in de voorziening). Lokale samenwerking (bv. samen een aanbod ontwikkelen) en integratie van de jongere in het lokale aanbod kan worden gestimuleerd. De werkingen met kansarme jongeren (WMKJ's) kunnen een intermediaire rol spelen en jongeren op een laagdrempelige manier kennis laten maken met diverse activiteiten.
• Voor de wat oudere tieners lijkt het jeugdhuis als laagdrempelige jeugdwerkvorm aangewezen om in een licht georganiseerde vorm te experimenteren met vrije tijd. Belangrijk is dat het jeugdwerk haar ongedwongen karakter benadrukt, het is niet aan het jeugdwerk om de jongeren te problematiseren.
• Vanuit de stabiliteit die een voorziening biedt, kan het jeugdwerk voor die jongeren plek en ruimte zijn waar ze vrij van zorg kunnen spelen, spreken en in contact gaan en waar de niet-geproblematiseerde identiteit van de jongere maximaal tot zijn recht komt.

Er bestaan wel al wat praktijken waar succesvol de link wordt gelegd tussen jongeren uit voorzieningen en lokaal jeugdwerk. Maar dit gebeurt volgens het onderzoek nog veel te weinig. De Ambrassade zal actief onderzoeken hoe dit ‘meer en beter’ kan gebeuren.

Hoe gaan ze dit doen?

In 10 steden en gemeenten brengen ze mensen samen rond verschillende mogelijkheden om de brug te slaan tussen jongeren uit voorzieningen en het jeugdwerk of andere vrije tijdsactiviteiten. Ze vertrekken vanuit de lokale realiteit en bestaande samenwerkingsverbanden.  Samen met lokale actoren wordt onderzocht met welke actie we de meeste impact kunnen creëren, gezien de context. Ze experimenteren daarbij telkens met de rollen die de jeugdambtenaar, de voorziening en haar begeleiders, (lokaal) jeugdwerk en jongeren zelf daarin kunnen opnemen.

Ze bouwen expertise op en destilleren succesfactoren en valkuilen. Ze werken toe naar stappenplannen met tips en tricks voor de verschillende actoren. Als een experiment een goed antwoord vindt op één van de uitdagingen dan kan deze op termijn opgeschaald worden naar andere voorzieningen, steden en gemeenten.

Het eindresultaat van dit project wordt een inspiratiedag en bijbehorend ondersteunend materiaal voor lokale actoren die een samenwerking willen opzetten tussen voorzieningen en jeugdwerkorganisaties. Daarnaast probeert De Ambrassade het “recht op vrije tijd” zoveel mogelijk op de agenda te zetten.

De Ambrassade biedt:

• methodische en inhoudelijke ondersteuning en opvolging, 
• de mogelijkheid om uit te wisselen met andere lokale actoren over wat al dan niet werkt in de eigen stad of gemeente, 
• facilitatie van samenwerking over de sectoren heen, 
• zichtbaarheid voor goeie praktijken en de mogelijkheid om andere steden en gemeentes ermee te inspireren, 
• de kans om samen (en op lange termijn) expertise op te bouwen. We werken o.a. toe naar stappenplannen met tips en tricks, een inspiratie dag, etc.
• ondersteuning om het “recht op vrije tijd” zoveel mogelijk op de agenda te zetten.  

Interesse?

Contacteer Line Ostyn op line.ostyn [at] ambrassade.be of op 02 551 13 84. Aan de hand van dit formulier kan je je kandidaat stellen.

De Ambrassade is verder ook op zoek naar interessante praktijken. Ook hiervoor kan je bij Line terecht:

• Werken jullie (of jullie lokale groepen/afdelingen) samen met voorzieningen voor bijzondere jeugdzorg?
• Hebben jullie een werking met jongeren die in voorzieningen verblijven?
• Voorzien jullie ondersteuning voor jullie groepen met leden/jongeren in deze realiteit?
• Hoe gaan jullie (lokale groepen) te werk als één van jullie leden/jongeren in een voorziening terecht komt?